|
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
TRƯỜNG THPT CHUYÊN ĐHSP
ĐỀ NGUỒN
|
KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI KHU VỰC
DUYÊN HẢI ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ 2014
Môn:
NGỮ
VĂN 11
Thời
gian: 180 phút (không kể thời gian giao
đề)
Ngày
thi: 20/4/2014
|
Câu
1 (8,0 điểm).
“Bạn không cần thiết thay đổi toàn bộ
thế giới ; chỉ thay đổi chính bạn và bạn đã bắt đầu thay đổi toàn bộ thế
giới, bởi vì bạn là một phần của thế giới”
(Osho, Sách về hiểu biết, Nxb Thời đại, H,
2011, tr 98).
Lời tâm sự trên gợi
cho anh/chị suy nghĩ gì?
Câu 2 (12,0 điểm)
“Chi tiết
nhỏ làm nên tài năng lớn” (Lép Tôn-xtôi).
Anh /chi hãy giải thích và làm sáng tỏ ý
kiến trên.
..................................................................Hết..........................................................
HƯỚNG DẪN
CHẤM MÔN NGỮ VĂN 11 NĂM 2014
Câu 1 (8,0 điểm).
I.Yêu cầu chung:
1. Biết cách làm bài nghị
luận xã hội, kết hợp linh hoạt các thao tác nghị luận cũng như các phương thức
biểu đạt hỗ trợ.
2.Hiểu đúng bản chất
tâm sự của Osho: Vai trò quyết định của mỗi cá nhân trong việc tạo lập một thế
giới ngày càng tốt đẹp hơn.
3.Biết huy động hợp lý,
linh hoạt các loại kiến thức để giải quyết thuyết phục vấn đề cần nghị luận.
Trong đó, đặc biệt là những trải nghiệm sâu sắc, thấm thía và có ý nghĩa của bản
thân người viết.
II.Yêu
cầu cụ thể:
|
Các ý cơ bản
|
Điểm
|
|
1.Giải thích
ngắn gọn.
- Cách hiểu khái niệm “thay đổi”? (“thay đổi”
có nhiều chiều hướng: hoặc theo hướng tích cực, tốt đẹp hơn hoặc theo hướng
tiêu cực, xấu đi, tệ hơn,..Khái niệm “thay đổi” trong lời tâm sự của Osho cần
được hiểu là sự thay đổi theo chiều hướng tích cực, tốt đẹp.)
-“Bạn
không cần thiết phải thay đổi toàn bộ thế giới;” nghĩa là gì? Tại sao vậy?
-“ chỉ thay đổi chính bạn và bạn đã bắt
đầu thay đổi toàn bộ thế giới, bởi vì bạn là một phần của thế giới” nghĩa là
thế nào?
=> Bản chất tâm sự của Osho: Sự thay đổi của mỗi
cá nhân đóng vai trò quyết định đến sự thay đổi của thế giới. Sâu sa, đó là trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc
tạo lập một thế giới ngày càng tốt đẹp hơn.
|
1.5
|
|
2.Làm sáng tỏ:
a. Tâm sự của
Osho đã được thể hiện như thế nào trong thực tế đời sống? (Thí sinh cần chọn
và đưa được những d/c tiêu biểu về vai trò quyết định của sự thay đổi của mỗi
cá nhân đối với sự thay đổi tốt đẹp
ngày càng tiến bộ, văn minh, công bằng hơn của thế giới trong các lĩnh vực
nghiên cứu khoa học, hoạt động chính trị; hoạt động xã hội; hoạt động nghệ
thuật,....)
|
1,5
|
|
b. Trải nghiệm của
bản thân người viết: cá nhân mình đã có những thay đổi nào có ý nghĩa góp phần,
tác động đến sự thay đổi tốt đẹp hơn của thế giới (trong những phạm vi khác
nhau: gia đình; nhà trường, nơi cư trú, các mối quan hệ như tình bạn, tình
yêu,...)
|
2,5
|
|
3.Bàn luận:
-Phê phán những
nhận thức chưa đúng về cách thức thay đổi thế giới của con người:
+
chỉ hiểu “thế giới” là khái niệm chung chung, rộng lớn mà không biết rằng “thế
giới” ấy là chính ngôi nhà ta ở, ngôi trường ta học, vùng đất ta sinh ra, lớn
lên,làm việc,...
+Ngộ
nhận này dẫn đến nhận thức sai lầm: chỉ những vĩ nhân mới có thể thay đổi được
thế giới. Thay đổi thế giới, làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn không phải
là trách nhiệm, càng không phải là sứ mệnh của những con người bình thường.
+
Cách nghĩ này dẫn đến thái độ sống bàng quan, vô tâm, vô trách nhiệm trước mọi
thay đổi tốt đẹp hơn hay tồi tệ đi của thế giới, nếu tốt đẹp thì vô tư tận hưởng,
nếu tồi tệ thì chỉ biết trách móc, giận dữ, kết tội xã hội, coi mình là kẻ
“vô can”.
Thậm chí, tệ hại hơn, không ít cá nhân biết
rõ mình có lỗi, mắc khuyết điểm,...nhưng không dám chịu trách nhiệm cá nhân
trước những việc mình gây ra, thậm chí gây hậu quả nghiêm trọng cho bản thân
và cộng đồng.
-Ý
nghĩa tâm sự của Osho:
+Nhận
thức sâu sắc về vai trò, trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc thay đổi thế
giới: sự thay đổi dù rất nhỏ,thầm lặng, tích cực của mỗi người đã, đang và sẽ
làm cho thế giới dần có những thay đổi tốt đẹp hơn; nỗ lực không ngừng tự
hoàn thiện mình bởi hiểu rằng, đó là cách thiết thực và ý nghĩa nhất góp phần
quyết định một thể giới hòa bình, dân chủ, tiến bộ, văn minh.
|
1,5
|
|
Bài viết đảm bảo
các yêu cầu về kỹ năng, trình bày mạch lạc, bố cục rõ ràng, diễn đạt gãy gọn, trong sáng, có đoạn, câu
hay
|
1,0
|
Câu
2 (12,0 điểm)
I.Yêu cầu chung:
1. Biết cách làm bài
nghị luận văn học, kết hợp linh hoạt các thao tác nghị luận .
2.Hiểu đúng bản chất ý
kiến của Lép Tôn-xtôi: Vai trò quan trọng của chi tiết nghệ thuật trongviệc nhận
biết tầm vóc sáng tạo của mỗi nhà văn.
3.Biết huy động hợp lý,
linh hoạt các loại kiến thức LLVH về Nhà văn và quá trình sáng tạo; Đặc trưng
thể loại tự sự; Tiếp nhận văn học; Kinh nghiệm đọc-hiểu tác phẩm tự sự của bản
thân người viết để giải quyết thuyết phục vấn đề cần nghị luận.
II.Yêu
cầu cụ thể:
|
Các ý
cơ bản
|
Điểm
|
|
1.Giải thích
ngắn gọn:
-Chi
tiết nghệ thuật là gì? (đơn vị nhỏ nhất tạo nên thế giới nghệ thuật của tác
phẩm; có nhiều loại chi tiết. Gắn với đặc trưng tác phẩm tự sự, có chi tiết về
nhân vật; có chi tiết về kết cấu tác phẩm; có chi tiết về cốt truyện,.... )
-“Chi
tiết nhỏ”: quy mô nhỏ, có khi dễ bị người đọc bỏ qua, không hoặc ít chú ý
trong quá trình tiếp nhận tác phẩm.
-“
làm nên tài năng lớn”: tài năng nghệ thuật của nhà văn không chỉ được thể hiện
hay khẳng định trong các yếu tố nghệ thuật ở cấp độ vĩ mô như xây dựng hình
tượng, lựa chọn kết cấu, cách kể,.. mà còn được bộc lộ ở cả những yếu tố nghệ
thuật ở cấp độ vi mô như chọn lọc chi tiết.
=>
Cách nói nghịch lý đã khái quát cô đọng tầm quan trọng của chi tiết nghệ thuật
như một tiêu chí tin cậy nhận biết tầm vóc tài năng nhà văn.
|
3,0
|
|
2. Làm sáng tỏ:
-
Thí sinh có thể chọn chi tiết nghệ thuật trong tác phẩm tự sự (truyện ngắn,
tiểu thuyết) thuộc nhiều thời kỳ văn học ( văn học Trung đại, văn học hiện đại),
thuộc các nền văn học khác nhau (văn học Việt Nam, văn học nước ngoài).
-
Hướng phân tích chi tiết phải đảm bảo bám sát bản chất đề: đó là chi tiết nhỏ
nhưng chính ở chi tiết đó lại chứa đựng chiều sâu giá trị nội dung, tư tưởng cũng như kết tinh được đặc sắc nghệ thuật nổi
bật nhất của tác phẩm. Qua chi tiết đó, nhà văn thể hiện, khẳng định được tầm
vóc tài năng sáng tạo nghệ thuật của mình.
|
6,0
|
|
3.Bàn luận:
-
Khẳng đinh:Chi tiết nghệ thuật thực sự là một trong những thước đo tin cậy tầm
vóc tài năng của một nhà văn lớn.
- Sâu sa, ý kiến của Lép Tôn- xtôi cũng là
khái quát một trong những quy luật
trong sáng tạo nghệ thuật “qua cây thấy rừng”, “qua giọt nước thấy cả đại
dương”- làm nên một trong những đặc trưng quan trọng của văn học là tính hàm
súc, cô đọng. Điều này càng rõ, trở thành yêu cầu sống còn với người viết
truyện ngắn, nhất là truyện ngắn mi ni.
- Bài học sâu sắc đối với chủ thể sáng tạo
nhà văn: có ý thức hơn trong lao động nghệ thuật từ những yếu tố nghệ thuật rất
nhỏ. Tạo nên sức hấp dẫn, sức sống cho “đứa con tinh thần” của mình chính từ
việc sáng tạo chi tiết nghệ thuật.
-
Định hướng cho người đọc biết nhận ra, biết thưởng thức vẻ đẹp tấm lòng, tài
năng nhà văn từ những yếu tố nghệ thuật nhỏ trong tác phẩm.
|
2,0
|
|
Bài viết đảm bảo
các yêu cầu về kỹ năng: trình bày mạch lạc; bố cục rõ ràng; diễn đạt gãy gọn, trong sáng, có đoạn, câu
hay, sáng tạo.
|
1,0
|
0 nhận xét:
Đăng nhận xét